หน้าแรก » กรุพระ » เหรียญ พระพุทธคณาจารย์ » เหรียญปู่ ... เหรียญพระพุทธชินสีห์ ปี 2440 วัดบวรนิเวศวิหาร

     สมญานาม “เหรียญปู่” เป็นการยกย่องในความเก่าแก่ของเหรียญ และด้วยความเป็น ‘เหรียญพระพุทธเหรียญแรกของไทย’ นอกจากนี้ พระพุทธรูปที่จำลองมาประดิษฐานยังเป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองไทย ซึ่งก็คือ “พระพุทธชินสีห์”  พระประธานในพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร

     พระพุทธชินสีห์ เป็นพระพุทธรูปสำคัญทางหัวเมืองฝ่ายเหนือ ที่สร้างขึ้นในคราวเดียวกับ “พระพุทธชินราช” และ “พระศาสดา” โดย พระเจ้าศรีธรรมไตรปิฎก เจ้านครเชียงแสน เมื่อครั้งเสด็จลงมาตั้งเมืองที่พิษณุโลก ต่อมาสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ในราวปี พ.ศ.2372 ได้อัญเชิญลงมาประดิษฐาน ณ มุขหลังของพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร จนเมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ทรงผนวชและครองวัดบวรฯ ทรงทูลขอพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) อัญเชิญมาประดิษฐานยังมุขหน้า หน้าพระพุทธรูปองค์ใหญ่ เป็น “พระประธาน” ในพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร จวบจนถึงปัจจุบัน 
     เหรียญพระพุทธชินสีห์ วัดบวรนิเวศวิหาร ปี 2440 นับเป็นพระพุทธเหรียญแรกของประเทศไทย ที่มีอายุความเก่าถึง 121 ปี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2440 เพื่อเป็นที่ระลึกและพระราชทานในงานสมโภช ‘พระพุทธชินสีห์’ ในวโรกาสที่เสด็จกลับจากยุโรป ในการจัดสร้างครั้งนี้ ทรงสั่งผลิตเหรียญจากเมืองนอก ตัวเหรียญจึงมีความคมชัดและงดงามมาก
     ความทรงคุณค่าและเป็นที่นิยมอย่างสูง ของ “เหรียญพระพุทธชินสีห์ รุ่นแรก ปี 2440” นี้ สืบเนื่องจากเป็นการรวมสิ่งอันเป็นที่เคารพรักและศรัทธาสูงสุดไว้ถึง 3 สิ่ง อันได้แก่
หนึ่ง ... สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกการสมโภช “พระพุทธชินสีห์” ที่เคารพรักของปวงชนชาวไทย โดยจำลองรูปพระพุทธชินสีห์ขึ้นปรากฏอย่างเด่นชัด อีกทั้งยังเป็นการจัดสร้างเหรียญพระพุทธปฏิมากรเหรียญแรกของไทย
สอง ... สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกในวโรกาสที่ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จกลับจากยุโรป ซึ่งทรงเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์แรกที่ได้เสด็จเยือนประเทศในทวีปยุโรป
สาม ... สร้างเมื่อครั้ง สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ครองวัดบวรนิเวศวิหาร พระองค์ทรงเป็นผู้ประสิทธิ์ประสาทความเจริญรุ่งเรืองให้แก่พระบวรพุทธศาสนาและประเทศชาติเป็นอเนกอนันต์ เป็นที่เคารพศรัทธาของพุทธศาสนิกชนคนไทยทั่วทั้งประเทศ
     นอกจากนี้ ผู้มีไว้สักการบูชายังมีประสบการณ์ด้านพุทธคุณล้ำเลิศครอบจักรวาลเป็นที่ปรากฏ ตามการอธิษฐานจิตทุกประการ
     เหรียญพระพุทธชินสีห์ รุ่นแรก ปี 2440 มีการจัดสร้างเป็น 2 เนื้อ คือ เนื้อทองแดง และ เนื้อทองแดงกะไหล่ทอง โดยสร้างเป็น 2 พิมพ์ทรง คือ ‘เหรียญทรงกลม’ รูปใบโพธิ์อยู่ตรงกลาง และ ‘เหรียญรูปใบโพธิ์ ไม่มีก้าน’ ขอบข้างเลื่อย ซึ่งจะไม่มีรูคล้องเหรียญ

     โดยเหรียญทั้ง 2 พิมพ์นี้ จะมีรายละเอียดภายในใบโพธิ์เหมือนกัน คือ พิมพ์ด้านหน้า ปรากฏลายเส้นใบของใบโพธิ์ ตรงกึ่งกลางเป็นรูปจำลอง ‘พระพุทธชินสีห์’ ใต้ฐานจารึกอักษรไทยว่า “พระพุทธชินสีห์” ส่วน พิมพ์ด้านหลัง ปรากฏลายเส้นใบเช่นกัน ปลายใบด้านบนเป็น “อุณาโลม” ถัดลงมาเป็นข้อความภาษาไทยว่า “งานสมโภชเมื่อเสดจกลับจากยุโรป ๒๔๔๐”
     “เหรียญพระพุทธชินสีห์ ทรงกลม” มีจำนวนการจัดสร้างค่อนข้างน้อยมากๆ จึงยังไม่ค่อยปรากฏของปลอมให้เห็นเท่าไดนัก อาจเป็นเพราะไม่สามารถหาของแท้ไปถอดพิมพ์ได้ ส่วน “เหรียญรูปใบโพธิ์” ซึ่งนับเป็นพิมพ์นิยมและพบเห็นกันอยู่ค่อนข้างมากนั้น จะมีทำเทียมเลียนแบบค่อนข้างมาก และมีออกมานานแล้ว แต่การสังเกตเหรียญปลอมก็ไม่ยากนัก เพราะจะไม่มีความคมชัด รูปแบบและรายละเอียดต่างๆ ไม่เรียบร้อย
     อย่างไรก็ตาม ณ ปัจจุบัน “ปู่เหรียญ” หรือ “เหรียญพระพุทธชินสีห์ รุ่นแรก ปี 2440” วัดบวรนิเวศวิหาร ทั้ง 2 แบบ ยังคงมีค่านิยมที่สูงเอามากๆ ด้วยความทรงคุณค่า 3 ประการ ที่จะหาเหรียญอื่นใดเทียบเทียมได้ยากนัก แต่ต้องระวังให้จงหนัก เพราะหาของแท้ๆ ก็ยากยิ่งเช่นกันครับผม

 

โดย อ.ราม วัชรประดิษฐ์

Share :